آزمون تراكم استخوان در موارد زير پيشنهاد مي شود اگر خانمي يائسه باشد و از استروژن استفاده نمي كند اگر سابقه مادرزادي يا شخصي در شكستگي لگن خاصره يا كشيدن سيگار داريد اگر خانمي يائسه با قدي بلند يا لاغر هستيد اگر مردي با كاهش تراكم استخوان هستيد اگر از داروهايي كه باعث كاهش تراكم استخوان مي شود استفاده مي كنيد مثل كورتيكواستروئيد،داروهاي ضد صرع و يا داروهاي با دز بالا براي تيروئيد اگر ديابت نوع يك(ديابت جوانان يا وابسته به انسولين) يا بيماريهاي كبدي، كليوي يا سابقه استئوپروز داريد. اگر بيماريهاي تيروئيدي مثل هيپرتيروئيديسم داريد. اگر بيماريهاي پاراتيروئيدي مثل هيپرپاراتيروئيديسم داريد. اگر سابقه شكستگي بعد از يك ضربه كاملا ملايم داشته ايد. اگر شواهدي از شكستگي مهره اي يا ديگر نشانه هاي استئوپروز در تصاویر اشعه ایکس مشاهده شده است در افراد مسن و افرادی که یکی از عوامل زیر را داشته باشند بيش از يك اينچ از قدشان را از دست داده اند. درد در قسمت پشت به صورت ناگهاني دارند.
چگونه خود را براي آزمون آماده سازم؟
در روز آزمون شما مي توانيد به صورت عادي غذا بخوريد. تا 24 ساعت قبل از انجام آزمون نبايد از مكمل هاي كلسيمي استفاده كنيد. شما بايد لباسي راحت و گشاد بر تن داشته باشيد، از پوشيدن لباسهايي كه زيپ و يا دكمه هاي فلزي دارند خودداري كنيد. مواردي نظير دسته كليد و كيف پول كه در ناحيه اي كه اسكن خواهد شد قرار مي گيرند، بايد برداشته شود. ممكن است از شما خواسته شود تا تعدادي يا همه لباسهاي خود را درآورده و لباس مخصوصي را بر تن كنيد. همچنين ممكن است از شما خواسته شود تا جواهرات، عينك و هر چيز فلزي يا لباسي كه در طول آزمون اختلال ايجاد كند را درآوريد. تكنسين مربوطه را در مورد موارد زير با اطلاع كنيد: اگراخيرا آزموني با باريم داشته ايد. اگر اخيرا سي تي اسكن با مواد كنتراست داشته ايد. اگر اخيرا اسكن راديوايزوتوپ انجام داده ايد. ممكن است قبل از انجام آزمون 14-10 روز منتظر بمانيد. خانمها در صورت بارداري بايد تكنسين را مطلع سازند. آزمونهاي تصوير برداري نبايد در طول دوران حاملگي انجام شوند زيرا اشعه براي جنين خطرناك است. اگر انجام آزمون ضروري است اقدامات پيشگيرانه براي كاهش پرتوگيري جنين ضروري است. روند انجام آزمون به چه شكل است؟ پرتوي باريك و نامرئي از اشعه ايكس باند كم را با دو پيك انرژي جداگانه به سمت استخوانهاي خواسته شده مي فرستد. يكي از پيك هاي انرژي كاملا به وسيله بافت نرم جذب مي وشود و ديگري به وسيله استخوان جذب خواهد شد. مقدار جذب بافت نرم از كل جذب كاسته مي شود و چيزي كه باقي مي ماند نشانگر دانسيته معدني استخوان بيمار است. از نرم افزاري استفاده مي كند كه كامپيوتر و نمايشگر ميزان دانسيه استخواني را روي صفحه مانيتور نشان مي دهد. اين آزمون چگونه انجام مي گيرد؟ اين آزمون معمولا براي بيماران سرپايي انجام مي گيرد
در این روش ژنراتور مولد اشعه ایکس در زیر بیمار و دتکتور بالا قرار میگیرد و با این روش به آسانی از مهره های کمری و لگن اسکن گرفته می شود براي اسكن مهره ها، ساق پاي بيمار روي قسمتي جعبه اي كه با لحاف پوشيده شده و نرم است به منظور صاف كردن لگن و مهره هاي كمري قرار مي گيرد. براي اسكن لگن، پاهاي بيمار روي قسمتي قرار مي گيرد كه پاهاي بيمار را به سمت داخل مي چرخاند. در هر دو مورد، ژنراتور در زير بيمار قرار مي گيرد و ژنراتور و دتکتور به آهستگي از قسمت مورد نظر عبور كرده و تصاوير بروي صفحه مانيتور تشكيل خواهد شد. از شما خواسته مي شود كه در طول اسكن آرام باشيد و در زمان تشكيل تصوير احتمالا براي چند لحظه نفس خود را نگه داريد تا از مات شدن تصاوير در مانيتور جلوگيري شود
امروزه شيوه اي اضافه بر معمول به نام ارزيابي جنبي مهره اي در بسياري از مراكز انجام مي شود. اين آزمون يك آزمون با اشعه ايكس با انرژي پائين مي باشد كه برروي مهره ها و به منظور ارزيابي شكستگي هايي كه در مهره شكل گرفته است انجام مي گيرد. تنها لحظاتي را به زمان آزمون اضافه خواهد كرد. اين آزمون بسته به عضوي كه تحت اسكن قرار دارد و بسته به تجهيزات مركز، بين 10 تا 30 دقيقه طول خواهد كشيد
ممكن است از شما خواسته شود تا فرم سوالاتي را به منظور كمك به تشخيص پزشك در مورد داروهايي كه استفاده مي كنيد يا وضعيت بهداشتي خود پر كنيد كه اين سوالات مي تواند در تشخيص ريسك پائين يا بالاي شكستگي كمك كننده باشد. این سؤالات پايه اي مي تواند به منظور پيش بيني در تعيين ريسك شكستگي هاي هيپ درطي10 سال آینده در زنان يائسه مفید باشد . چنين استفاده اي در چند سال آينده بيشتر مورد استفاده خواهد بود
چه كسي اين آزمون را تفسير خواهد كرد و من چگونه مي توانم از نتايج آن با خبر شوم؟
يك راديولژيست كه متخصص در ارزيابي و آناليز تصاوير مي باشد اين آزمون را گزارش مي كند و گزارش را به پزشك مربوطه ارجاع مي دهد. آزمون توسط يك روماتولوژيست و همچنين توسط يك متخصص غدد داخلي تفسير خواهد شد. نتايج آزمون در دو فرم نشان داده خواهد شد
t-score
اين عدد مقدار توده استخواني شما را با فردي جوان و بالغ از جنس خودتان با توده استخواني حداكثر مورد مقايسه قرار خواهد داد. عدد بالاي -1 دانسيته استخواني نرمال را نشان مي دهد و اعداد مابین -1و-2.5 به عنوان نرمی استخوان یا کمبود استخوان و اعداد پایین تر از -3 به معنی پوکی استخوان معرفی میگردد
z-score
اين عدد مقدار توده استخواني شما را با افراد ديگر در گروه سني شما ، هم سايز و هم جنس شما مورد مقايسه قرار خواهد داد. اگر اين مقدار به ميزان غيرمعمولي بالا يا پائين باشد، انجام آزمونهاي پزشكي ديگر ضروري مي باشد. عموما تفاوتهاي كوچكي در اسكن ها ديده مي شود كه به علت تفاوت در پوزيشن دهي بيماران است و معمولا مهم نيستند. فوايد و مضرات اين روش چيست؟
فوايد: روش دانسيتومتري با دگزا روشي آسان، ساده و غير تهاجمي است. هيچ ماده بيهوش كننده اي مورد نياز نيست. مقدار دز به كار رفته در آن بسيار كم مي باشد- دز اين روش به ميزان يك دهم يك عكس ساده از قفسه سينه(ريه) و حتي كمتر از اكسپوژر طبيعي است كه روزانه دريافت مي كنيد. اين روش دانسيتومتري استخوان، دقيقترين روش در دسترس براي تشخيص پوكي استخوان و همچنين يك برآوردكننده دقيق براي رسيدگي به شكستگي هاي استخواني است. بعد از انجام آزمون هيچ پرتويي از بدن بيمار خارج نخواهد شد. اين پرتوي ايكس كه در محدوده تشخيصي است ،هيچگونه اثرات جانبي نخواهد داشت. مضرات: هميشه شانس بسيار كمي در اكسپوژر هاي شديد براي ابتلا به سرطان وجود دارد ولي فوايد يك تشخيص دقيق بر اين مضرات ارجحيت دارد. دز تشعشعي موثر حاصل از اين روش در حدود 01/0 میکرو سیورت مي باشد كه حدودا با ميانگين مقدار دز پس زمينه اي كه هر فرد در يك روز دريافت مي كند برابر مي باشد. خانمها هميشه بايد پزشك يا تكنسين خود را از امكان بارداري خود مطلع سازند. هيچ عوارضي ناشي از اين آزمون تا به حال گزارش نشده است .
